آموزش نیروهای غیر متخصص فنی به منظور ایفای نقش مأمورین سرویس و نگهداری ماشین‌آلات

کمبود پرسنل تعمیراتی ماشین‌آلات راهسازی و معدنی، همواره، یکی از موارد گله‌گذاری شرکت‌های این حوزه است؛ ولی هیچگاه راه حل جامع و مطمئنی برای رفع این نیاز ارائه نشده ‌است. آموزشگاه‌های فنی نیز ظرفیت کافی برای پرورش دانش‌آموخته‌های این شاخه و معرفی آنها به بازار کار را ندارند و این مسئله، هنوز یکی از دغدغه‌های اصلی مدیران این حوزه است. زیرا فرصت‌های شغلی این تخصص، سالانه در حدود ۱۲ درصد رشد می‌کند ولی روند فعلی، جوابگوی نیاز بازار نیست و عطش بازار کار، باقی خواهد ماند.

پیمانکاران و مدیران ناوگان ماشین آلات نیز توانایی مساعده به نظام آموزشی برای تعلیم و تربیت تکنسین‌های فنی را ندارند؛ ولی آنها از راه حلی که درست در نزدیکی آنها وجود دارد، غافلند!

در هر مجموعه عمرانی و معدنی، می‌توان کارکنانی را یافت که در دپارتمان‌های مختلف آن شرکت، به اموری غیر از سر و کار داشتن مستقیم با ماشین‌آلات، مشغولند و طبیعتاً شناختی هم از این دستگاه‌ها ندارند. این افراد در طول هفته، ساعت‌های بیکاری متعددی را سپری می‌کنند که در آن بازه‌ها، کار مفیدی انجام نمی‌دهند. فعالان حوزه کسب و کار، این گروه از کارمندان را «نماینده تکنسین» (به انگلیسی: Proxy Technician) می‌نامند. این افراد می‌توانند با یک زمان‌بندی جدید، در کنار وظایف محوله پیشین، مسئولیت بخشی از سرویس و نگهداری ماشین آلات مجموعه را نیز عهده‌دار شوند. برای ایجاد انگیزه به منظور پذیرفتن این مسئولیت جدید در این افراد نیز می‌توان اضافه پرداخت‌هایی در قالب کارت‌های خرید هدیه یا وعده‌های غذایی رایگان، در کنار حقوق ماهیانه این افراد را متصور شد.

نمایندگان تکنسین را می‌توان از میان گروه‌های کاری مختلف یک شرکت انتخاب کرد. راننده، کارگر خدماتی، مسئول انبار، سرپرست واحد یا کارمند دفتری، همه و همه، می‌توانند با کمی آموزش، بازدیدهای روزانه و چک‌آپ‌های اولیه دستگاه را عهده‌دار شوند تا زمان محدود و ارزشمند تکنسین‌های فنی، برای امور مهمتر تعمیراتی صرف شود. بلاشک از بین گروه‌های شغلی نام‌برده، اپراتورهای ماشین‌آلات، مناسب ترین انتخاب خواهند بود. آنها به دلیل یکسانی محل خدمت اصلی و اضافه‌شده، بهتر از سایر گروه‌های معرفی شده، قادرند بر زمان‌بندی و کیفیت سرویس‌های ارائه شده، اطمینان داشته باشند. همان‌طور که اشاره شد، پاداش‌های مالی قادر است یکی از اصلی‌ترین مشوق‌هایی باشد که پرسنل خسته از کار روزانه را مجاب به صرف دقایقی برای بازدیدها و چک‌آپ‌های روتین ماشین آلات نماید. بالاخص کارکنان جوانتر که انگیزه‌های مالی قوی‌تری در مقایسه با همکاران با سابقه‌تر خود دارند.

ارکان برنامه

برای اینکه بتوانید از نیروی کار بالقوه‌ای که در مجموعه خود دارید بهره ببرید، لازم است که در ابتدای امر، یک برنامه جامع برای این منظور تدارک ببینید. در اینجا به اهم مواردی که لازم است در تدوین نقشه راه این پروژه به آنها توجه کنید، اشاره می‌کنیم:

# وظایف، مرزبندی‌ها و محدودیت‌های نمایندگان تکنسین‌ها را مشخص کنید

# مهارت‌ها و دانشی را که به منظور این کار لازم است نشر دهید را تعیین کنید

# یک برنامه آموزشی برای نمایندگان تکنسین‌ها تدوین نمایید

# اقدام به گزینش نیروهای مستعد نمایید

# ابزار و تجهیزات مورد نیاز این گروه کاری را فراهم آورید

#قسمت‌هایی از دستگاه که نمایندگان تکنسین‌ها می‌بایست با آنها سر و کار داشته باشند را برایشان معرفی نمایید

# آئین‌نامه ای به جهت ارزیابی کیفیت عملکرد نمایندگان تکنسین‌ها تدوین نمایید

# شیوه ای برای ثبت اقدامات انجام شده توسط این گروه معرفی نمایید

# مشوق‌های انگیزشی برای این افراد در نظر بگیرید

وظایف محوله

علی‌رغم اینکه تجهیزات در اختیار و نیازهای نیروی انسانی هر شرکت با دیگران متفاوت است، ولی می‌توان یک سری از مسئولیت‌ها را فهرست‌بندی کرد که در اغلب شرکت‌های دارای تجهیزات حفاری، ترابری و راهسازی، ایفا می‌شوند. برخی از آنها عبارتند از:

-مشاهده وضعیت ظاهری دستگاه به منظور یافتن نشتی‌های احتمالی سیالات مورد استفاده در آن

-بررسی و تعویض فیوزهای معیوب

-تعویض باتری‌ها

-تعویض لامپ‌ها و چراغ‌های گردان معیوب

-بررسی کوئیک کولر، شیلنگ‌ها و اورینگ‌های مدار هیدرولیک

-تعویض کلیدهای دوسیم خاموش-روشن

-تخلیه آب جمع شده داخل فیلتر آب‌گیر گازوئیل و تعویض کلیه فیلترها

-سفت کردن پیچ‌های شل و جازدن پین‌های بیرون آمده

– سفت کردن بست‌های نگهدارنده ادوات مختلف ماشین

-چک کردن سطح روغن موتور و نحوه نمونه‌گیری از آن به منظور ارسال به آزمایشگاه

-چک کردن سطح مایع خنک‌کننده و سرریز کردن آن در صورت نیاز

-چک کردن فشار باد تایر و تنظیم باد آنها در صورت نیاز و بررسی میزان خوردگی و آسیب دیدگی آنها

-انجام گریسکاری دستگاه از طریق گریس فیتینگ‌های تعبیه شده بر روی دستگاه

-بررسی میزان کشش زنجیر دستگاه‌های چرخ زنجیری و بررسی میزان خوردگی زنجیرها

-بررسی ادوات مرتبط با ایمنی راننده از قبیل بوق، آلارم حرکت، چراغ‌های روشنایی، کمربند ایمنی و آینه عقب

در صورت ارائه آموزش‌های تخصصی‌تر و کمک گرفتن از تعمیرکاران باتجربه در حین کار، نمایندگان تکنسین‌ها قادرند اقدامت موثرتری را انجام دهند؛ از قبیل:

-تعویض باکت با سایر ادوات هیدرولیکی قابل نصب بر روی بیل مکانیکی و تعویض ناخن‌های باکت

-تنظیم کردن زنجیر بلدوزر، بیل مکانیکی و لودرهای چرخ زنجیری

-تعویض تیغه‌های حلزونی شکل، تسمه نقاله فلزی مخزن آسفالت و لاستیک‌های ضربه‌گیر جلوی فینیشر آسفالت

-تنظیم و تعویض نازل‌های آب‌پاش، تیغه‌های آسفالت تراش و موکت‌های تمیزکننده درام غلطک‌ها

-در کامیون‌های قیرپاش، تنظیم و تعویض لوله توزیع قیر، نازل‌های قیرپاش و سپرها و گلگیرها

-تنظیم و تعویض تسمه‌ها و بلبرینگ‌ها و لاستیک‌های ضربه‌گیر کامیون‌های حمل بار

الزامات آموزش و گزینش نهایی

لازم است پس از پایان دوره آموزشی و پیش از شروع به کار نمایندگان تکنسین‌ها، یک آزمون تعیین سطح از بین دانش‌آموخته‌ها انجام شود تا نفراتی که صلاحیت انجام اینکار را دارند، مشخص گردند زیرا استعداد و مهارت این افراد در کارهای فنی با یکدیگر متفاوت است. طبیعتاً پرسنلی که در گذشته تجربه امور فنی تعمیراتی هرچند ابتدایی را داشته‌اند یا افرادی که سابقه کاری بیش از یکسال دارند از امتیاز بیشتری برخوردار خواهند شد. سرفصل‌های آموزشی و امتحانی باید دربرگیرنده موضوعاتی از قبیل جریان الکتریکی AC و DC، مبانی علم هیدرولیک، آشنایی با انواع بست‌های نگهدارنده، انواع سیستم‌های انتقال قدرت، اصول روغنکاری و موارد ایمنی مورد نظر در حین کار با ماشین‌آلات راهسازی و معدنی باشد.

شاخص‌های موفقیت پروژه

هر پروژه مشابهی برای اینکه بتواند تاییدیه مدیران یک مجموعه را برای تداوم حیات خود داشته باشد، نیازمند یک مجموعه شاخص‌های اندازه‌گیری برای سنجش میزان موفقیت و تأثیر آن در راندمان کاری کل مجموعه می‌باشد. به‌طور خاص برای ارزیابی این پروژه لازم است که شما بتوانید مجموعه‌ای از فاکتورها که برآوردی از تغییرات انجام گرفته در میزان هزینه‌ها و تسریع در انجام امور تعمیراتی باشد را گرد هم آورید. به عنوان مثال، برخی از فاکتورهای نیازمند جمع‌آوری عبارتند از:

* نسبت هزینه صرف شده برای نیروی انسانی به هزینه صرف شده برای قطعات. این نسبت در پروژه‌های عمرانی و معدنی بین‌المللی، ۷۵ به ۱ است. با اجرای پروژه نمایندگان تکنسین‌ها، باید بتوان این میزان را کاهش داد.

* زمان صرف شده برای تعمیر. میانگین زمان صرف شده برای هر نوبت تعمیر، اعم از زمانهای تأخیر، قابل اندازه‌گیری و مقایسه به نسبت قبل و بعد از اجرای این پروژه می‌باشد.

* زمان پاسخگویی به تعمیرات فوری و اضطراری باید کاهش یابد.

* تعداد تعمیرات موفق نمایندگان تکنسین‌ها در یک بازه زمانی ۳۰ روزه برآورد شود.

* میزان رضایت‌مندی مشتریان از حضور نمایندگان تکنسین‌ها، مورد نظرسنجی قرار بگیرد.

در اتمام سخن، این نکته را از یاد نبریم همان‌طور که امدادگر خط مقدم جبهه نمی‌تواند جای یک جراح ماهر را پر کند، یک نماینده تکنسین نیز نمی‌تواند بجای یک مکانیک کارآزموده و ماهر ایفای نقش نماید. اما همان‌طور که امدادگر خط مقدم نبرد قادر است با درمان‌های اولیه مجروحان نیازمند ارسال به بیمارستان‌های پشت جبهه، از وخیم شدن حال آنها بکاهد و هزینه‌های درمان و تلفات انسانی را بکاهد، یک نماینده تکنسین هم می‌تواند نقش بسزایی در کاهش زمان خواب ماشین‌آلات و در نتیجه، افزایش سود شرکت داشته باشد.