از کارگاه های کوچک تولید شن و ماسه اطراف تهران گرفته تا معادن بزرگ سنگ در محلات، از محوطه فولاد خوزستان تا محل های جمع آوری زباله در سرتاسر کشور، گروهی آشنا از ماشین آلات همواره مشغول به کارند. لودرهای چرخ لاستیکی با قابلیت مانور قابل توجه و امکان طی مسافت طولانی جاده ای، هنوز هم علی رغم سیطره روز افزون انواع بیل هیدرولیکی، بخش مهمی از ناوگان ماشین آلات مشغول به کار در سایت ها و کارگاه های سراسر کشور را به خود اختصاص داده اند. این ماشین آلات ارزشمند بواسطه همین قابلیت مانور قابل توجه و حجم خاکبرداری بالا، شایان توجه ویژه از حیث نگهداری و سرویس میباشند. گرچه دستورالعمل شرکت سازنده که عموماً توسط نمایندگان داخل کشور ترجمه و در اختیار کاربران قرار میگیرد، اما برشماری نکاتی کلی در این خصوص لا اقل برای بخش مهمی از کاربران که دستگاه خود را از بازار ماشین آلات دست دوم تهیه کرده اند قطعاً مفید خواهد بود.

در این مقاله کوتاه ۷ نکته در سرویس و نگهداری اصولی از لودرها مختصراً یادآوری میگردد:

1. آموزش مداوم کاربران لودرها:

تمام نکات فنی و جزئیات برنامه ریزی شده، در صورتی که تیم کاربری و سرویس بدرستی و در دوره های زمانی نزدیک مورد آموزش و بازآموزی قرار نگیرند، به سطح اطلاعات بیفایده ای بر روی کاغذ تقلیل پیدا میکند. در مورد دستگاه دارانی که خود کاربر و سرویسکار دستگاه خود هستند اما دلسوزی بیشتری در نگهداری از دستگاه دیده میشود، به این افراد نیز توصیه میشود که به نکات سرویس و نگهداری و جزئیات اپراتوری دستگاه به دید علم نگاه کرده و از این جهت دائماً دانش و فن خود را بروز نگه دارند.

1. لبه های برنده باکت، ناخن و یا شاخک اجزای کارساز

فارغ از اینکه لودر دقیقاً به چه کاری گرفته میشود، هر استفاده ای از لودر توام خواهد بود با تماس مداوم و خشن ناخن ها با مواد سخت. به همین خاطر بایست همواره از سلامت این قسمت از اجزاء کارساز اطمینان حاصل نمود، اشکال در این جزئیات میتواند به افت کارایی و بازدهی دستگاه منجر شود. بازدید چشمی و جست و جو برای ترک های احتمالی بر روی این اجزاء، یا یافتن ناخنی که آسیب جدی دیده است باید همواره یکی از وظایف روزانه کسانی که به کاربری و سرویس دستگاه رسیدگی میکنند باشد. در صورت مشاهده ناخن های آسیب دیده باید هر چه سریعتر نسبت به تعویض اقدام نمود. این امر در مورد دستگاه های که به شاخک مجهز شده اند و برای جابجای مواد سنگین و سخت مانند سنگ های بزرگ مورد استفاده قرار میگیرند حائز اهمیت بیشتری خواهد بود. اتصالات باکت، شاخک و دیگر ملحقات به دستگاه نیز باید به صورت مداوم بازدید شوند تا در جای خود محکم و کارساز باقی بمانند.

1. عاج و باد لاستیک ها

عموماً ماشین آلات چرخ لاستیکی گرچه قابلیت مانور بهتری دارند، اما بلحاظ نگهداری حساسیت بالاتری نیز پیدا میکنند. در مورد لودر های چرخ لاستیکی، میزان باد تایر یکی از مهم ترین مواردی است که در صورت عدم تنظیم صحیح، به آسیب دیدگی جدی تایر و تحمیل شدن هزینه های سرسام آور منجر میگردد. میزان باد لاستیک بر حسب واحدی که گیج متناسب با آن در دسترس باشد، باید بدرستی و وضوح به اطلاع افراد مسئول کاربری و سرویس دستگاه برسد و به طور مداوم چک شود. علاوه بر میزان باد لاستیک، عمق آج لاستیک نیز بایست چک شود، برای این کار شابلون ها و یا ابزارهای ساده تر بایست در دسترس تیم قرار داشته باشد و افراد مسئول برای استفاده صحیح از این ابزار اموزش دیده باشند. بازرسی وضعیت رینگ و بچه رینگ چرخ ها از دیگر اموری است که رسیدگی و انجام بموقع آن میتواند از بروز سوانح و آسیب دیدگی افراد و دستگاه جلوگیری کند.

1. ترمز ها

اهمیت سلامت این سیستم بر کسی پوشیده نیست. در اغلب سایت های عمرانی شرایط کاری لودر بگونه ای است که استفاده آنی و شدید از ترمز سرویس اجتناب ناپذیر می نماید، از همین رو سیستم ترمز باید همواره چک و سرویس شود تا قابلیت اطمینان خود را حفظ کند. وضعیت دیسک و پلیت ها در دستگاه هایی که ترمز تر دارند، و وضعیت لنت ها در دستگاه هایی که ترمز خشک دارند بطور دوره ای و مطابق با مشخصات دستگاه چک و بازدید شود.

1. لوازم آب بندی گاردان و محورها

کار در شرایطی که اغلب مرطوب و پر از مواد آلاینده است نظیر محیط های باتلاقی میتواند وضعیت نامطلوبی را برای قطعات آب بند کننده زیر دستگاه فراهم کند. تمیز کردن دوره ای قسمت های مربوط به گاردان و اکسل های دستگاه برای ایجاد امکان بازدید کامل قسمت هایی که امکان بروز نشتی وجود دارد، از این جهت توصیه میشود.

1. مایعات مصرفی و فیلترها

روغن های مصرفی دستگاه نظیر روغن موتور، روغن هیدرولیک، روغن گیربکس، روغن اکسل ها و سایر مایعات مصرفی نظیر مایع خنک کننده بایستی بر اساس دستورالعمل سازنده (که معمولاً چک روزانه است) در دستور کار اپراتور و سرویسکار دستگاه باشد، از این جهت آشنایی با محل قرار گیری گیج های میله ای و یا چشمی هر یک از این اقلام ضروری و الزامیست. تعویض این اقلام باید حتماً در زمان صحیح انجام شود تا از بروز خرابی های احتمالی جلوگیری گردد. عدم استفاده از فیلترهای تقلبی، گرچه بخاطر ارزان و در دسترس بودن دشوار است، اما باید به عنوان یک الزام برای افراد مسئول در نظر گرفته شود. در مورد دستگاه های پیشرفته که به سیستم های کاهش آلایندگی با عملیات تکمیلی بر روی گازهای خروجی موتور مجهز شده اند، حساسیت و اهمیت سرویس های دوره ای به شدت افزایش می یابد. سرویس دستگاه های پیشرفته امروزی (که البته بواسطه عدم وجود الزامات قانونی در کشور در خصوص استاندارد آلایندگی مطابق با سایر کشورهای پیشرفته هنوز چندان سهم بازار قابل توجهی ندارند) دیگر با روحیه سنتی “کار کن تا خراب شود” جور در نمی آید، چرا که این شعار در دستگاه های پیشرفته میتواند به تحمیل شدن هزینه های هنگفت تعمیر سیستم های پیشرفته به صاحبان دستگاه منجر گردد.

1. سیستم خنک کاری

محیط کار لودر ها اغلب پر از گرد و غبار و ذرات نافذ است که میتوانند به داخل شبکه های رادیاتور نفوذ کرده و بازدهی سیستم خنک کاری را کاهش دهند. گرچه لودر های امروزی اغلب فن هیدرولیکی با قابلیت چرخش معکوس دارند، بسیاری از مسئولین کاربری و سرویس دستگاه از این ویژگی بخوبی استفاده نمیکنند. حتماً در فواصل نزدیک زمانی دور معکوس فن را فعال کنید تا ذرات بدون اینکه زمان کافی برای انباشت در فضای میان رادیاتور را داشته باشند، از بین شبکه ها به بیرون هدایت شوند. برای سیستم خنک کاری فقط از جریان هوای فشرده با حداکثر ۳ بار فشار استفاده کنید و دقت کنید که از مسیر مخالف جزیان طبیعی فن خنک کننده، هوای فشرده را به سمت رادیاتور هدایت و آن را تمیز نمایید.

نویسنده: حمیدرضا احراری