مرسدس بنز زتروس یک کامیون خارج جاده ای مخصوص بر اساس پلتفرم استاندارد سری های آزور و آکتروس و مجهز به سیستم انتقال قدرت به تمامی چرخ های است. این کامیون در یک مدل سه محور و موتور نصب شده در پشت کابین (ZETROS 2733 A 6*6) و یک مدل دو محور (ZETROS 1833 A 4*4) به بازار ارائه شد. قابلیت بارگیری برای مدل ۳ محور در بازه ۷ تا ۱۰ تن و برای مدل دو محور در بازه بین ۴ تا ۶ تن می باشد.

طراحی مدل زتروس تحت تاثیر مدل های GL و G انجام شده و مجهز به یک رادیاتور مستحکم، نشانگرهای جانبی دارای محافظ، ضربه گیرهای سه تکه به همراه پله های دسترسی به کابین که در پشت محور جلو تعبیه شده اند (موقعیتی که به اندازه ممکن از لبه در فاصله دارد) می باشد. کامیون با یک کابین استاندارد منطبق با بالاترین استانداردهای ایمنی و ارگونومی به بازار معرفی شده است. سه صندلی تک نفره بهمراه فضای فراوان برای نگهداری اشیاء و تجهیزات در داخل کابین مهیا شده است.

با در نظر گرفتن این نکته که این محصول برای سخت ترین ماموریت های ممکن برای یک کامیون خارج جاده ای طراحی شده است، قرار دادن کابین در پشت موتور به عنوان یک مزیت عمده خودنمایی می کند. این ویژگی تاثیر عمده ای بر روی قابلیت رانندگی بهینه این کامیون گذاشته است. در چنین آرایش قرارگیری موتور، موقعیت راننده به جای اینکه بالای موتور باشد، در پشت اکسل جلو قرار می گیرد. نتیجه این آرایش قطعات در کاهش عمده بارهای عمودی و افقی وارده به راننده مشخص می شود. این وضعیت تاثیر بسزایی بر میزان کنترل راننده در محل قرار گیری اش دارد. از همین رو آرایش موتور-جلوی-کابین مزایای عمده ای به لحاظ ایمنی، ارگونومی و قابلیت کنترل در اختیار راننده قرار می دهد.

بدنه مرسدس بنز زتروس از ۳ نقطه بر روی شاسی آن قرار گرفته است و نه ۴ نقطه. به لطف این طراحی، اعوجاج کمتری از شاسی به کابین منتقل می شود. محل های نصب در موقعیت نزدیک به محور پیچشی تعبیه شده اند که اثر مشهور به اعوجاج عرضی را می کاهد. به لحاظ عملیاتی این توضیحات بدان معنی است که در هنگام مواجهه با چالش رانندگی در خارج جاده، راننده یک کامیون ۴*۴ با آرایش کابین بر روی موتور در مقایسه با راننده یک کامیون زتروس ۴*۴، با سرعت و راحتی نصف موفق به کنترل و عبور از چالش خواهد شد. در واقع می توان گفت که مزایای آرایش کابین-پشت-موتور بیشتر خود را در هنگام رانندگی در خارج جاده به چشم می آورد. این مزایا شامل قابلیت مانور بهتر در زمین های ناهموار نیز می شود که سبب گردیده زتروس برای رسیدن هر چه سریعتر به مقصد بی‌رقیب باشد. از همین روست که زتروس در کاربری هایی مانند خودرو آتش نشانی، مصارف کشاورزی و حتی معادن روزمینی و زیرزمینی مورد استفاده قرار میگیرد و می تواند سرعت و امنیت را بصورت همزمان فراهم کند.

مضاف بر این مزیت، امتیازات دیگری نیز برای طراحی کابین-پشت-موتور در کامیون های به اصطلاح دماغدار در زمین های ناهموار خارج جاده عبارتست از اینکه: بزرگ تر بودن اندازه WHEEL BASE به نسبت بزرگتر LEVERAGE می انجامد، بگونه ای که بواسطه توزیع وزن بهتر، میزان لغزش در محور جلو خصوصاً در هنگام عبور از شیب های تند و ناهموار به سمت بالا بطور چشم گیری، کاهش می یابد.

علاوه بر این، هنگام حرکت در سرازیری ناهموار که قابلیت دید چندانی برای راننده نسبت به ناهمواری های سطح زمین وجود ندارد و احتمال لغزش نیز افزایش می یابد، فاصله ی میان موقعیت راننده و هر مشکل احتمالی در لبه جلویی دستگاه به افزایش ایمنی در حین رانندگی کمک می کند. مزیت دیگر دماغدارها را می توان در امکان دسترسی به شیشه جلو و محل قرارگیری موتور در نظر گرفت. برخلاف کامیون های باطراحی کابین-روی-موتور، در کامیون های دماغدار می توان بدون ایجاد تغییر در کابین دستگاه، به محل قرارگیری موتور دسترسی پیدا نمود.

هنگام کاربری در شرایطی با آب و هوای بشدت متغیر و سخت مانند سیبری، در شرایط اضطراری تعداد قابل توجهی از پرسنل در زمان انجام تعمیرات یا سرویس ماشیندر صورت لزوم می توانند داخل کابین ماشین بمانند، کابینی که قابلیت نصب گرمکن های اضطراری را نیز دارد. این امر برای موقعیت های که دستگاه در مکان های دورافتاده مورد سرویس و تعمیرات قرار می گیرد حائز اهمیت بیشتر خواهد بود. برخلاف وزن کم دماغه در این کامیون، استحکام لازمه برای اینکه افراد بر روی نقاط مختلف آن بایستند و امور مربوط به تعمیرات، سرویس و یا حتی تمیزکاری شیشه جلو را انجام دهند وجود دارد.

راحتی انجام سرویس های دوره ای نیز در این کامیون بی‌رقیب محسوب می شود. گام های کمتری برای برای رسیدن به نقاط سرویس کاری برای زتروس مورد نیاز است. پلکان جمع شونده در هر طرف، راحتی دسترسی به دو طرف کابین را نیز تامین می کند. درب محفظه دماغه براحتی هرچه تمام تر قابل باز کردن به سمت جلو است و یک فنر پیچشی در مرکز ساپورت های متصل کننده ایمنی درب را هنگام باز شدن تضمین می نماید. در صورت نیاز می توان تنها با باز کردن تعداد کمی از پیچ ها درپوش دماغه را بطور کامل جدا نمود. علاوه بر اینها، در داخل محفظه موتور، در دو طرف موتور قطعاتی بعنوان محل ایستادن و انجام امور مربوط به موتور تعبیه شده است.

خود دماغه از جنس پلاستیک تقویت شده با فیبر شیشه و در پروسه ای ملقب به “فرآیند تزریق فیبر طولانی” تولید شده است.

طراحی منحصر بفرد

طراحی کلی بدنه از دید روبرو، با المان هایی مانند ظاهر متفاوت اما مستحکم محفظه رادیاتور که بر اساس همان ایده اصلی به کار رفته در کامیون های بنز ساخته شده و عناصر بصری به کار رفته در مدل های G و GL (که عملکرد افسانه ای در مسیر های خارج جاده ای داشته اند)، این پیام را به بیننده می رساند که زتروس اساساً برای محیط های خارج جاده ای بهترین گزینه است.

فرم به دنبال عملکرد

حتی در موضوع ساده ای مانند شیشه جلو، فرم به دنبال عملکرد می رود. زوایای تند و مساحت متوسط کل شیشه تضمین می کند که در نواحی حاره ای، دمای داخل کابین بسیار بالا نرود. تمامی چراغ ها در زتروس (حتی چراغ های کوچک جانبی) با محافظ های فلزی پوشانده شده اند. گارد سه تکه محافظ سپر جلو به طور ملموس حس مقاومت و جان سختی زتروس را منتقل می کند. در هنگام باربرداری با ظرفیت نامی با استفاده از تایرهای سایز ۱۴.۰۰ R20، ارتفاع محل نشستن راننده از سطح زمین معادل ۲۸۳۳ میلی متر و عرض کلی دستگاه معادل ۲۵۳۰ میلی متر می گردد. با این وجود دماغه و کابین اپراتور در ظاهر با ۲۳۰۰ میلیمتر عرض، باریک تر بنظر می آیند. هر دو این ویژگی ها یعنی ارتفاع کلی و عرض کم، برای عملکرد یهتر آن در خارج جاده مزایای مهمی محسوب می شوند. خصوصاً در شرایطی که فشای زیادی در مسیر موجود نیست. نکته دیگر د رمورد زتروس، سهولت سوار پیاده شدن راننده در شرایطی با فاصله جانبی بسیار کم است. این مزیت بواسطه دماغدار بودن و آرایش کابین-پشت-موتور بودن زتروس حاصل شده است. تنها با کمی باز کردن درب کابین، راننده که بر روی پاله های دسترسی قرار دارد به راحتی می تواند وارد کابین راننده شود.

بارگیری راحت

ارتفاع کلی کم این کامیون عاملی است که باعث شده در موقعیت هایی با محدودیت ارتفاع (مانند سیلوها، کانال ها، معادن زیر زمینی و …) بارگیری آن امکان پذیر و راحت باشد. عرض کامیون و کابین به شکلی طراحی شده که برای جابجایی ریلی نیز مشکلی وجود نداشته باشد (برای زمانی که بخواهند آن را درون واگن قرار دهند). چنین مزایای زتروس را به گزینه اول در عملیات های امداد و نجات تبدیل می کند. از همین روست که زتروس همواره یک گزینه روی میز برای شرکت های آتش نشانی و امداد و نجات بوده است.

کابینی جادار

برای راننده و همراهانش، کابین با ارتفاع پایین، ایمنی و راحتی را در هنگام سوار و پیاده شدن تامین کرده و فضای بزرگی را در اختیار قرار می دهد. محفظه پایین دسترسی به موتور فضایی را از کابین به خود اختصاص نداده و در پشت صندلی ها نیز فضای بسیار گسترده ای برای استفاده جهت قرار دادن وسایل یا هر چیز دیگری در دسترس است. کل فضای دسترس در داخل کابین زتروس به ۱۴۰۰ لیتر می رسد.

داخل کابین ۳ صندلی کامل قرار داده شده که مجهز به کمربند ایمنی و پشتی سر هستند. امکاناتی نظیر سیستم تعلیق هوای فشرده نیز بصورت آپشن برای صندلی ها قابل نصب می باشد. هر دو نوع صندلی ها را می توان با یکدیگر ترکیب نمود. پوشش صندلی ها نیز توسط بنز بصورت سفارشی قابل انجام است. داشبورد با انبوهی از کلیدها و امکانات احاطه شده و یادآور ظاهر کاری مدل AXOR می باشد. گرچه این تفاوت وجود دارد که در زتروس این امکانات در فضای کمتری قرار داده شده اند. جنس قطعات داخل داشبورد به گونه ای است که می توان براحتی آ«ها را تمیز نمود.

گردآوری: حمیدرضا احراری