علم بهتر است یا ثروت؟ این سوال از کودکی با همه ما همراه بوده است، سوالی که مخاطب در مواجهه با آن در دوگانه خواست طبیعی ثروت و تمایل به علم آموزی مخیر می ماند! سالیان زیادی از آن دوران نمیگذرد، اما نسبت میان دانش و ثروت تحت تاثیر انقلاب اطلاعات دگرگون شده است. در عصری زندگی میکنیم که کلمه اطلاعات در آن تقریباً معادل شده با “قدرت”، قدرتی که حفظ و افزایش سرمایه را بدنبال دارد.

سهم ماشین آلات از این دگرگونی کم نبوده است. انقلاب اطلاعات امکان پایش و کنترل طیف گسترده ای از فرآیند ها را بیش از پیش فراهم نموده است. از فرآیند ارائه خدمات پس از فروش و ارتباط با مشتریان در یک شرکت تولید کننده ماشین آلات گرفته تا فرآیند نگهداری و سرویس ماشین آلات در یک شرکت پیمانکاری. پیشرفت های حوزه IT و گسترش ضریب نفوذ اینترنت پر سرعت در پهنه جغرافیایی کشور عرصه را برای استقرار و بهره گیری از امکانات سیستم های پایش از راه دور (مدیریت ناوگان) بیش از پیش گشوده است. این پایش میتواند شامل کنترل پارامتر هایی نظیر موقعیت دقیق، اطلاعات مدیریت کاربری، وضعیت مشخصه های فنی عملکرد و اطلاعات خروجی سیستم عیب یابی خودکار دستگاه باشد. اطلاعاتی که در سال های گذشته از طریق نمایشگر دستگاه های پیشرفته تر در دسترس مسئولین کاربری و سرویس آنها قرار داشته، همینک با استفاده از سیستم های اطلاعاتی بر پایه شبکه، از هر نقطه ای قابل پایش مدیریت شده است. این اطلاعات در حوزه های مختلف مدیریت ماشین آلات، پیش بینی خرابی احتمالی، تصمیمات سرمایه گذاری برای جایگزینی بموقع و برآوردهای واقع بینانه از میزان تولید و پیشرفت پروژه ها بسیار مفید است.

شرکت های تولید کننده ماشین آلات علاوه بر رقابت سخت در این حوزه، میتوانند از این رهگذر به مزیت هایی همچون دریافت بازخوردهای فنی و عملکردی مستقیم و بی واسطه درسترسی داشته باشند. در اختیار داشتن اطلاعات فنی از عملکردهای مختلف دستگاه و خطاهایی که احتمالاً در کارکرد دستگاه پیش می آید، در تسریع سیکل بازطراحی و پوشش خطاهای احتمالی بسیار موثر است. اطلاع از منطقه کارکرد دستگاه (که البته باید با هماهنگی، اطلاع و کسب مجوز از مشتری همراه باشد) میتواند اطلاعات ارزشمندی را در تحقیقات بازار و برنامه های موثر بازاریابی در اختیار شرکت های تولید کننده و توزیع کننده ماشین آلات داشته باشد.

اما با در نظر گرفتن تمام این توضیحات در مورد ارزش اطلاعات، این سوال در ذهن شکل میگیرد که سهم ناوگان ماشین آلات داخل کشور از این پیشرفت ها چقدر بوده است؟ شرکت های پیمانکاری تا چه حد نسبت به ظرفیت های این حوزه آگاهی دارند و گذشته از آگاهی تا چه میزان استفاده از چنین سیستم هایی در پروژه های عمرانی و معدنی عملیاتی شده است؟ سطح تکنولوژیک ماشین آلات داخل کشور، تا چه میزان امکان استفاده فراگیر از سیستم های مدیریت ناوگان بر پایه IT را فراهم نموده است؟ مدیران و بدنه کارشناسی فعال در حوزه صنعت ماشین آلات و صنایع مرتبط تا چه میزان به دانش استقرار و بهره برداری از سیستم های مدیریت ناوگان آشنایی دارند؟

در میان این سوالات اولویت بندی و تشخیص میزان اهمیت عوامل تاثیرگذار بر امکان و لزوم نفوذ سیستم های مدیریت ناوگان دشوار بنظر میرسد. بعقیده نگارنده، با در نظر گرفتن این نکته مهم که روزآمدی تکنولوژیک ماشین آلات به عنوان سرمایه ملی در عرصه های مهمی از قبیل بازدهی، حفظ محیط زیست موجب کسب مزیت های عمده در صنعت میگردد، نوسازی ناوگان در شرکت های بزرگ و متوسط فعال در صنایع راهسازی، عمرانی و معدنی، میتواند زمینه ساز تحولاتی قابل توجه در شناخت، استقرار و استفاده کارآمد و اثربخش از سیستم های مدیریت ناوگان باشد. استفاده از سیستم های مدیریت ناوگان برای ماشین آلات مستهلک قدیمی معمولاً به شکل ناقص و با اطلاعات حداقلی اگرچه خالی از منافع نیست، اما نمیتواند کارکردهای کامل مورد انتظار را برآورده سازد. لذا تامین ماشین آلات روزآمد که امکان فعالسازی مدیریت ناوگان با کمترین تغییرات و اصلاحات سخت افزاری به طور مجتمع در آنها وجود دارد، میتواند کارایی و اثربخشی این سرمایه گذاری را بطور محسوسی افزایش دهد.

حمیدرضا احراری