صدها نوع فیلتر روغن با برندهای مختلف در سطح بازار وجود دارد که انتخاب با اطمینان از میان آنها برای حفظ کارایی و ماندگاری موتور یک مساله حیاتی محسوب می شود. در این مقاله به بررسی مهم ترین عوامل در سنجش و انتخاب بهترین فیلتر روغن موتور برای دستگاه می پردازیم.

برای انتخاب فیلتر روغن موتور مناسب، ابتدا باید با اجزاء تشکیل دهنده آن آشنا شویم. بطور کلی یک فیلتر روغن از اجزاء زیر تشکیل شده است:

• پوسته:

پوسته قسمت سخت فیلتر است که از اجزای داخلی آن از جمله صافی کاغذی و … حفاظت می کند. جدار داخلی پوسته همچنین محلی برای انباشت ذرات آلاینده جدا شده از روغن محسوب می شود. البته در بسیاری از موتورهای دیزل فیلتر روغن در واقع یک مجموعه از کاغذ و نگه دارنده است که داخل پوسته سخت از قبل تعبیه شده قرار می گیرد. به هر حال جنس پوسته باید قوام لازمه را داشته باشید تا در هنگام باز کردن دچار تغییر فرم نشود.

• لوازم آب بندی:

یک طرف فیلتر روغن به طور طبیعی باز است تا روغن موتور از طریق آن وارد فیلتر و پس از تصفیه از آن شود. پس طبیعتاً محل قرار گیری این قسمت از فیلتر بر روی پایه فیلتر بایست به خوبی آب بندی شود تا نشتی در آن موضع اتفاق نیافتد. تولید کنندگان فیلتر برای این امر از وسائل آب بندی استفاده می کنند. آب بندی در همه فیلتر ها به یک شکل نیست. اکثراً آب بندی بوسیله واشر لاستیکی انجام می شود. در این موارد برای آب بندی بهتر بایست قبل از نصب، واشر (اورینگ) آب بندی را با مقدار روغنآغشته نمود تا عمل عایق سازی را بهتر انجام دهد.

قطعات فوق را می توان بدون باز کردن فیلتر مشاهده نود، اما مهم ترین اجزاء در داخل پوسته فیلتر قرار گرفته اند:

• صافی جدا کننده ذارت:

این مهم ترین بخش هر فیلتر روغن است که عمل فیلتراسیون را انجام می دهد. همانطور که در ادامه بیشتر توضیح خواهیم داد، جنس این صافی می تواند کاغذ و یا مواد سنتتیک باشد.

• مگنت:

بعضی فیلتر ها (و نه همه آن ها) دارای یک قطعه مغناطیسی هستند که ذرات معلق داخل روغن را به خود جذب کرده و باعث می گردد عمل فیلتراسیون بهتر انجام شود.

• شیر یک طرفه (چک ولو):

این بخش از فیلتر روغن، اهمیت بسیار حیاتی دارد. حتی اگر سایر قسمت های فیلتر از انجام وظیفه باز بمانند، عملکرد صحیح این قسمت می توانند از وارد آمدن آسیب جدی به موتور پیشگیری کند. چنین موقعیتی هنگامی که اتفاق می افتد که بدلیل عدم تعویض فیلتر در زمان درست که به تجمیع ذرات آلاینده منجر می شود و یا کیفیت پایین کاغذ صافی، عبور روغن از آن غیر ممکن شود. در چنین شرایطی که فشار روغن در سمت ورودی فیلتر افزایش یافته و شیر یک طرفه تحت تاثیر این افزایش فشار باز می گردد و به روغن اجازه عبور از فیلتر بدون پاک شدن را می دهد. اگرچه عبور روغن بدون پالایش در صافی به ذرات آلاینده هم اجازه می دهد به اجزاء حساس موتور برسند، اما روغن آلوده باز هم بهتر از نبودن روغن در موتور است. بنابراین عملکرد درست و به موقع این جزء از فیلتر در حفاظت از موتور بسیار سرنوشت ساز است.

چهار نکته اساسی در انتخاب و خرید

1. اندازه و شماره فنی فیلتر فعلی را ثبت کرده و همراه داشته باشید.

قبل از اینکه بدنبال فیلتر مناسب برای موتور بگردید، بایست شماره فنی فیلتر و اندازه آن را بدانید. شماره فنی به راحتی بر روی بدنه فیلتر قابل شناسایی است. اگر شماره فنی بر روی بدنه فیلتر مخدوش بود نگران نباشید، با مراجعه به اسناد سازنده می توان آن را پیدا کرد. اگر به این روش ها نتوانستید به شماره فنی فیلتر دسترسی پیدا کنید، بایست ابعاد فیلتر (از جمله ارتفاع، قطر پوسته و قطر دهانه) را اندازه گیری و ثبت کنید. یک روش قابل اطمینان این است که در زمان تهیه فیلتر جدید داغی فیلتر قدیمی را همراه خود داشته باشید. اگر تصمیم داشته باشید از فیلتر با برندی متفاوت با برند فیلتر قدیمی برای روغن موتور دستگاه استفاده کنید، بایست شماره فنی برند قدیمی و برند جدید را با یکدیگر تطبیق دهید.

1. از نوع فیلتر روغن موتور خود اطمینان حاصل کنید.

اساساً فیلترهای روغن موتور به دو دسته اصلی تقسیم می شوند:

• مکانیکی: این نوع فیلتر پرکاربردترین فیلتر های روغن محسوب می شود که در آن روغن موتور از صافی عبور می کند و آلودگی ها در پس صافی باقی می ماند.
• مغناطیسی: این فیلتر نیز مانند فیلتر مکانیکی است اما یک بعد دیگر به آن افزوده شده است. این بعد اضافه در واقع یک عنصر مغناطیسی است که ذرات آلودگی معلق در روغن را به خود جذب می کند. این امر عمل پاکسازی روغن را با کیفیت بیشتری انجام می دهد و باعث می شود که تاثیر مخرب ذرات آلاینده بر موتور به حداقل برسد.

1. جنس صافی به کار رفته در فیلتر روغن موتورتان را بشناسید.

به طور کلی دو نوع مواد به عنوان صافی در فیلتر روغن استفاده می گردد:

• کاغذ تاشده: این صافی بیشترین کاربرد را در فیلتر های روغن دارد. استفاده از این کاغذ ارزان تر است و تا ۹۸ درصد ذرات آلاینده را جذب می کند.
• مواد سنتتیک: این مواد که روزبروز در فیلتر های روغن بیشتر به کار می روند تا ۹۹ درصد ذرات را جذب می کند، اما بهای بیشتری برای خرید آنها باید پرداخت.

1. زمان تعویض توصیه شده برای فیلتر روغن را در نظر بگیرید.

علی رغم تمام نکات گفته شده، تهیه فیلتر روغن در بازاری که اجناس غیراصلی در آن در تیراژ حتی بالاتر از قطعات اصلی یافت می شود، کار ساده ای به نظر نمی رسد. تشخیص قطعات تقلبی و اصلی از یکدیگر کار ساده ای نیست. نشانه های از قبیل شماره فنی، نام و برند سازنده، مشخصات ظاهری از قبیل رنگ، هولوگرام و در نهایت حتی قیمت فیلتر، همه و همه توسط تامین کنندگان اجناس غیر اصلی قابل کپی برداری است، هر چند که توجه به همین نکات شما را از بخشی از قطعات غیر اصلی اساساً بی کیفیت در امان نگه می دارد. در چنین بازاری نکته حائز اهمیت این است که نبایست فیلتر روغن موتور را از اولین محل ممکن خریداری نمود. برای انتخاب و خرید فیلتر روغن انجام تحقیقات اولیه، مشاوره با متخصصین این حوزه می تواند به انتخاب و خرید فیلترهای با کیفیت و تضمین سلامت موتور و افزایش ماندگاری قطعات آن منجر گردد.

گردآوری و تالیف: حمیدرضا احراری