حمیدرضا احراری

کارآفرین و توسعه دهنده کسب و کار

مشاور ارشد مدیریت دارایی‌های فیزیکی

مربی و منتور رشد و یکپارچگی

حمیدرضا احراری

کارآفرین و توسعه دهنده کسب و کار

مشاور ارشد مدیریت دارایی‌های فیزیکی

مربی و منتور رشد و یکپارچگی

نوشته بلاگ

آشنایی با نمادهای به کار رفته در نقشه های برق ماشین‌آلات

مرداد ۶, ۱۳۹۹ عمومی

این نماد ها به عنوان الفبای مدارات و نقشه های الکتریکی محسوب می شوند که بدون استفاده از آنها امکان عیب یابی صحیح و سریع در زمان بروز عیوب الکتریکی وجود نخواهد داشت. هر یک از این قطعات دارای پیچیدگی ها، انواع و ریزه کاری های مختلفی می باشند که برای آموختن شان می توان به کتب برق و الکترونیک مراجعه نمود. هدف از این مقاله تنها آشنایی با این الفبا در حد ممکن می باشد. نکته دوم اینکه این علائم و نمادها ممکن است بین شرکت های مختلف سازنده از یک استاندارد مشخص تبعیت نکند، در این مقاله از علائم مطابق با استاندارد شرکت هیوندای استفاده شده است.

باطری

C:\Users\AfterSales-1\Desktop\تصاویر\battery.jpg

این علامت به صورت استاندارد برای نشان دادن منبع تغذیه در مدار الکتریکی مورد استفاده قرار می گیرد. بسیاری از ماشین آلات از ولتاز ۲۴ ولت برای مدارت خود بهره می برند. در این دستگاه دو باطری ۱۲ ولت به صورت سری (یعنی قطب های مخالف به یکدیگر متصل شوند.) در کنار هم قرار گرفته و انرژی الکتریکی مورد نیاز برای عملکرد مدارات برقی دستگاه را فراهم می کند.

قطع کن اصلی

C:\Users\AfterSales-1\Desktop\تصاویر\master switch.jpg

این علامت نشان دهنده یک کلید دستی است که برای جدا کردن کل مدار دستگاه از باطری و یا متصل کردن آن به کار می رود. قطع کن اصلی برای اطمینان از عدم جریان پیدا کردن الکتریسیته در مدارات دستگاه در زمان هایی که دستگاه در حالت خواب برای زمان طولانی قرار دارد و یا در مواقعی که جوشکاری بر روی دستگاه انجام می شود، در حالت قطع قرار می گیرد.

کانکتور

کانکتور یا سوکت برای تفکیک شدن قطعات و یا قسمت های مختلف دسته سیم مورد استفاده قرار می گیرد. این قطعه در شکل و شمایل، تعداد پین و مطابق با استانداردهای جهانی تولید و عرضه شده و توسط شرکت های سازنده مورد استفاده قرار میگیرد. شماره گذاری پین ها در کانکتورها مطابق استانداردهای مختص آنها انجام شد و بر روی بدنه آنها نیز معمولاً با حروف کوچک حک می شود. نامگذاری کانکتورها معمولا با دو حرف CN و سپس یک عدد مشخص می گردد.

فیوز

C:\Users\AfterSales-1\Desktop\تصاویر\fuse.jpg

برای حفاظت از قطعات و مدارات برقی در برابر جریان های شدید، از قطعاتی به نام فیوز استفاده می شود که معمولاً با توجه به میزان حساسیت قطعات و مدارات مختلف در آمپراژهای مختلف ارائه می شود. در این شکل به عنوان مثال فیوزهایی از ۵ تا ۲۰ آمپر دیده می شود.

دیود

C:\Users\AfterSales-1\Desktop\تصاویر\diode.jpg

دیود قطعه ای الکترونیکی است که فقط در یک جهت اجازه عبور جریان الکتریکی را میدهد. در ساختار شیر های برقی و برخی رله ها از دیود استفاده میشود، بدین ترتیب از تحریک ناخواسته شیر برقی و یا رله به دلیل جریان های القایی در بوبین جلوگیری شده و ایمنی مدار محفوظ می ماند. در این شکل جریان از پین ۱ کانکتور به پین ۲ آن برقرار می شود اما در جهت معکوس قطع خواهد بود.

مبدل ولتاز DC

C:\Users\AfterSales-1\Desktop\تصاویر\convertor.jpg

همانطور که میدانید برخی مصرف کننده ها در ماشین آلات ۲۴ ولت، با اختلاف پتانسیل ۱۲ ولت کار می کنند. از جمله این مصرف کنندگان می توان به برخی سنسورها، ضبط صوت و … اشاره نمود. برای کارایی صحیح این مصرف کنندگان بایست یک مبدل ولتاژ در مدار قرار گیرد.

میکروسوئیچ

C:\Users\AfterSales-1\Desktop\تصاویر\door micro switch.jpg

در بعضی قسمت ها در ماشین آلات از میکروسوئیچ ها برای انتقال یک جابجایی مکانیکی به صورت یک تحریک الکتریکی استفاده می شود. از جمله موارد استفاده از این قطعه می توان به اهرم ایمنی بیل ها و یا سیستم فعال کننده الکتروموتور در لیفتراک های برقی اشاره نمود.

رله پنج پایه

C:\Users\AfterSales-1\Desktop\تصاویر\relay.jpg

در برخی مدارات الکتریکی که جریان به قطعه ای با مصرف قابل توجه هدایت می شود، برای قطع و وصل کردن این جریان از جریان ضعیف تری استفاده می شود. این موقعیت حتماً برایتان آشنا است. این قطعه شبیه به یک شیر کنترل با تحریک سروو در سیستم های هیدرولیکی می باشد. در رله ۵ پایه، پایه های ۱ و ۲ جریان تحریک را دریافت می کنند. پایه ۳ پایه تغذیه جریان اصلی می باشد، پایه ۴ پایه که بدون تحریک رله بسته می باشد نرمال بسته و پایه ۵ که در صورت تحریک رله برق از پایه ۳ به آن منتقل می شود نرمال باز گفته می شود.

رله ۴ پایه:

C:\Users\AfterSales-1\Desktop\تصاویر\relay 2.jpg

این رله که به رله قابلمه ای هم مشهور است برای مدارات با مصرف بیشتر و آمپراژ بالاتر مثلا بعنوان رله باطری و یا رله استارت مورد استفاده قرار می گیرد. این رله پایه ای به عنوان نرمال بسته ندارد.

تایمر راهنما

C:\Users\AfterSales-1\Desktop\تصاویر\flasher unit.jpg

این قطعه مخصوص استفاده در مداراتی که با قطع و وصل جریان کار می کنند می باشد (بعنوان مثال راهنما).

لامپ

C:\Users\AfterSales-1\Desktop\تصاویر\lamp.jpg

شکل نمادین لامپ در مدارات مربوط به ماشین آلات یک دایره با یک ضربدر درون آن می باشد.

سنسور سطح

C:\Users\AfterSales-1\Desktop\تصاویر\level sensor.jpg

در اکثر ماشین آلات یک سنسور سطح وجود دارد که میزان سوخت موجود در تانک را به صورت یک سیگنال الکتریکی به گیج یا کامپیوتر دستگاه ارسال می کند. این سنسور سطح معمولاً با این شکل نمادین نمایش داده می شود.

سوئیچ فشار

C:\Users\AfterSales-1\Desktop\تصاویر\pressure switch.jpg

در بسیاری مدارات مربوط به ماشین آلات یک سوئیچ فشار عمل قطع یا وصل جریان در فشاری مشخص را انجام می دهد. بعنوان مثال فشنگی روغن موتور یک سوئیچ فشار است. توجه داشته باشید که فرق سوئیچ با سنسور در اندازه گیری مقدار یا فقط سنجش قطع و و صل یک مدار است.

سنسور دور

C:\Users\AfterSales-1\Desktop\تصاویر\rpm sensor.jpg

سنسور دور یا سرعت دوران نیز در موقعیت های مختلفی مانند فلایویل، شفت های داخل گیربکس و یا دنده های ورودی و یا خروجی ان نصب شده و می تواند انواع مختلفی مانند القایی، اثر هال و یا غیره داشته باشد.

سنسور دما

C:\Users\AfterSales-1\Desktop\تصاویر\temperature switch.jpg

این قطعه نیز در غریب به اتفاق ماشین آلات برای اندازه گیری دمای سیال های مختلف به کار رفته در دستگاه مورد استفاده قرار می گیرد. این سنسور می تواند از نوع NTC یا PTC باشد. عموماً در ماشین آلات از سنسورهای NTC که مقاومتشان با افزایش دما کاهش پیدا می کند استفاده می شود.

سولنوئید

C:\Users\AfterSales-1\Desktop\تصاویر\solenoid valve.jpg

این قطعه نیز به نوعی پیوند دهنده مدارات الکتریکی و هیدرولیکی است. شیر کنترل مدار هیدرولیکی با تحریک برقی یا به اختصار همان شیر برقی که از یک بوبین به همراه یک اسپول یا پاپت در سایزهای مختلف تشکیل شده است.

در شکل های ارائه شده برای هر نماد با حروف و اعدادی که بر روی اتصالات و سیم ها قرار گرفته اند مواجه شده اید، جالب توجه است که عدد به معنای قطر سیم و حروف مربوط به رنگ سیم به کار رفته در واقعیت مدار است. معنی و مفعوم هر یک از این حروف در جدول زیر ارائه شد ه است:

حروف اختصاری رنگ
W سفید
B مشکی
Br قهوه ای
L آبی
G سبز
Gr خاکستری
P صورتی
Y زرد
R قرمز
Or نارنجی
V بنفش

 

نویسنده: حمیدرضا احراری

 

درج دیدگاه