نویسنده: مهندس علیرضا نظرآهاری

این لیفتراک ها با نیروی الکتریکی که توسط باتری بزرگ اسیدی ذخیره شده است امکان حرکت پیدا می کنند. در لیفتراک های برقی ولتاژ و ظرفیت باتری بیانگر میزان توان کاری می باشد. این باتری ها از ۲۴ ولت تا ۸۰ ولت به تناسب وزن بارگیری متفاوتند. مجموعه باطری در لیفتراک های برقی بخش قابل توجهی از وزن و البته قیمت دستگاه را به خود اختصاص می دهد. این مجموعه بر متشکل از تعدادی سلول های کوچک است که هر کدام کمی بیش از ۲ ولت اختلاف پتانسیل دارند، این سلول ها هر کدام به عنوان یک واحد مجزا در یک شاسی در کنار یکدیگر قرار گرفته و بروش سری با یکدیگر متصل می شوند تا در نهایت بتوانند به ولتاژ مورد نیاز دستگاه برسند. به عنوان مثل اگر یک لیفتراک برقی به ۴۸ ولت اختلاف پتانسیل نیاز داشته باشد از ۲۴ عدد سلول در باطری آن استفاده می شود. لیتفراک های برقی عموماً از تناژ ۸۰۰ تا ۵۰۰۰ کیلوگرم تولید میشوند.

جریان برق در این لیفتراک هم به شکل DC استفاده می شود و هم به شکل AC مورد استفاده قرار میگیرد. البته اکثر لیفتراک ها در حال حاضر از سیستم جریان AC استفاده میکنند. پیچیدگی کمتر مدارات الکتریکی و نیاز کمتر این لیفتراک ها به سرویس در مقایسه با لیفتراک های DC از جمله مزیت های آنها محسوب می شود. در لیفتراک های dc بخش های مختلفی را باید بصورت دوره ای سرویس و یا تعویض کرد، از جمله کفشک های الکتروموتورها و کنتاکتورهای کنترل جهت. در لیفتراک های AC بجای استفاده از کنتاکتور، از ترانزیستورهای MOSFET برای تغییر جهت حرکت استفاده می گردد که دیگر نیازی به تعویض دوره ای ندارند. مزیت دیگر لیفتراک های AC این است که امکان بازیافت جریان الکتریکی هنگام استفاده از ترمزها و در نتیجه افزایش مدت زمان بکارگیری با هر نوبت شارژ وجود دارد. بطور کلی یک لیفتراک برقی AC با هر مرتبه شارژ می تواند برای مدت زمان بیشتر به کار گرفته شود تا یک لیفتراک برقی با همان مشخصات و مجهز به سیستم DC.

شاید این سوال بری خوانند پیش بیاید که علی رغم استفاده از باطری های اسیدی که جریان مستقیم تولید می کنند، چگونه لیفتراک می توانند با استفاده از جریان الکتریکی AC به فعالیت بپردازد. پاسخ در استفاده از INVERTER خلاصه می شود. در لیفتراک ها AC، معمولاً همان بوردهای کنترلی که عملکرد دستگاه را در اختیار دارند، به عنوان INVERTER یا معکوس ساز جریان نیز عمل می کنند و جریان مستقیم را به جریان سه فاز مورد استفاده الکتروموتورهای دستگاه تبدیل می کنند.

اجزاء سیستم انتقال قدرت در لیفتراک های برقی:

• باتری اسیدی
• الکتروموتور حرکت
• کابلها و اتصلات
• کنترلر ها
• دیفرانسیل (البته در برخی از لیفتراک ها دیفرانسیل حذف و بجای آن هر چرخ یک الکتروموتور مجزا دارد)

نگاهی اجمالی بر عملکرد سیستم :

با باز شدن سوئیچ توسط اپراتور جریان برق وارد کنترلر ها و کنتاکتور های لیفتراک میشود، با تحریک پدال گاز و قرار دادن اهرم وضعیت حرکت در یکی از حالت های جلو یا عقب ، به میزان تحریک پتانسیومتر زیر پدال گاز مقدار سیگنالی که توسط پتانسیومتر به کنترلر دستگاه ارسال می شود باعث وصل شدن و انتقال جریان برق به الکتروموتور حرکت میشود . با کنترل میزان جریان ارسالی به الکتروموتور(ها) سرعت دستگاه نیز کنترل میشود. در برخی از لیفتراک های برقی یک الکتروموتور به مجموعه دیفرانسیل متصل است و در برخی دیگر برای هر چرخ یک الکتروموتور مجزا برای حرکت وجود دارد. با تغییر وضعیت اهرم انتخاب جهت توسط اپراتور مسیر جریان به الکتروموتور نیز توسط واحد کنترل الکترونیکی لیفتراک تغییر میکند و در نتیجه تغییر جهت حرکت انجام می شود. این نوع لیفتراک ها با توجه به نوع سیستم حرکتی که دارند در سردخانه ها ، صنایع غذایی و دارویی کاربرد بسیار زیادی دارند. سیستم ترمز این ماشین آلات معمولاً از نوع درام و کفشک می باشد.

مزایای این سیستم:

• تقریبا بدونه صدا در زمان حرکت
• کار در محیط های حساس به آلودگی
• عدم تولید آلودگی زیست محیطی
• قدرت مانور بالا در راهروهای باریک ( در نوع سه چرخ آنها )
• دارای مرکز ثقل بالا به دلیل وجود باتری اسیدی در مرکز بدنه لیفتراک
• مصرف انرژی ارزانتر به نسبت سوخت های فسیلی
• سرویس و نگهداری کم هزینه و طولانی مدت

معایب سیستم :

• هزینه بالای تعمیرات
• حساس به رطوبت محیط
• عدم کار در محیط های آلوده
• هزینه بالای خرید باتری
• عدم توان حرکت در شیب های تند.